Zawiesia transportowe cz. I– jak powstały i do czego są używane?

W każdym zakresie działalności człowieka spotykamy się z koniecznością przesunięcia, transportu, zmiany położenia różnych użytkowanych przez ludzi przedmiotów. Od początku dziejów człowiek starał się ułatwiać sobie pracę za pomocą różnych narzędzi. Do  prac przeładunkowych wykorzystywał systemy  dźwigni i wszelkiego rodzaju zespołów przekładniowych jednak w każdym przypadku spotykał się z problemem pewnego i bezpiecznego zamocowania ładunku.

 

Najstarszym ze znanych sposobów podwieszania ciężkich elementów było wykorzystanie lin wykonanych z włókien naturalnych takich jak  sizal, juta czy konopie.  Odpowiednio formowane pojedyncze włókna w tzw. splotki po wzajemnym spleceniu dawały elastyczną a zarazem bardzo wytrzymałą linę z której przy wykorzystaniu odpowiednich technik zaplotu można było formować cięgna nośne opasające podnoszony element. Pojedyncze cięgna lin lub wzajemnie połączone odpowiednio ukształtowane  odcinki   przyjęły z czasem nazwę zawiesi transportowych ( na zdjęciu zaplot ucha nośnego liny konopnej ).  Zawiesia wykonywane z włókien naturalnych mimo wielu zalet takich jak duża elastyczność, mały ciężar i prostota wykonania posiadały jedną bardzo istotną wadę – dużą wrażliwość na przetarcia, przecięcia  i inne uszkodzenia mechaniczne co miało zasadniczy wpływ na ich  żywotność.

 

Wraz z postępem cywilizacyjnym i opanowaniem technologii wytopu i kucia żelaza zaczęto wytwarzać stalowe łańcuchy ogniwowe które w bardzo krótkim czasie znalazły zastosowanie jako cięgna nośne i zastąpiły stosowane wcześniej liny włókienne. Technologia ta przyczyniła się również do wytwarzania elementów takich jak ogniwa, szakle spinające czy haki transportowe które w znacznym stopniu ułatwiły  mocowanie cięgien na podnoszonych elementach. Podstawową zaletą zawiesi wytwarzanych z łańcuchów była i pozostaje do dziś bardzo duża wytrzymałość  oraz odporność na wszelkiego rodzaju  uszkodzenia mechaniczne. Pozwala to na wykorzystywanie ich  w bardzo  trudnych warunkach pracy ( kopalnie, kamieniołomy, huty ) , przy przeładunku i transporcie elementów o ostrych krawędziach jak również materiałów rozgrzanych do wysokich temperatur.

 

Wynaleziona na początku XIX wieku przez Wilhelma August Alberta lina stalowa ( pierwsze wykonanie ręczne złożone z trzech splotek czterodrutowych ) była przyczynkiem do uruchomienia w roku 1837 pierwszej maszyny do wyrobu splotek i lin. Pierwotnie  wykorzystywane jako liny wyciągowe w kopalniach z czasem znalazły zastosowanie jako cięgna zawiesi transportowych. Odpowiednie formowanie pętli końcowych ( metodą zaplatania  lub zaciskania hydraulicznego w tulejach stalowych lub aluminiowych – widoczne na zdjęciach  ) pozwoliło na dowolne konfigurowanie układów cięgnowych zawiesi które w krótkim czasie stały się równorzędne dla stosowanych wcześniej łańcuchów. Do podstawowych zalet zawiesi wytwarzanych z lin stalowych należy w obecnych czasach zaliczyć stosunkowo niską cenę i dość korzystny ciężar w stosunku do udźwigu zaś do wad małą odporność na uszkodzenia związane z łamaniem lin na ostrych krawędziach oraz inne uszkodzenia mechaniczne i wysoką temperaturę. Znaczącą wadą jest również niszczenie i rysowanie powierzchni podnoszonych elementów.

 

Koniec XX wieku przyniósł gwałtowny  postęp technologiczny przy wytwarzaniu surowców syntetycznych co umożliwiło zastosowanie w produkcji cięgien nośnych zawiesi materiałów takich jak poliester, polipropyl czy stosowany również przy produkcji kamizelek kuloodpornych kevlar.

 

Zawiesia wykonane z tego typu tworzyw doskonale nadają się do prac transportowych gdzie wymagana jest ich duża wytrzymałość przy jednoczesnej  małej wadze. Znajdują idealne zastosowanie przy podnoszeniu ładunków delikatnych, pokrytych impregnowanymi powierzchniami, podatnych na uszkodzenia i zarysowania. Do wad zaliczyć jednak należy małą odporność na uszkodzenia mechaniczne i wysoką temperaturę.

 

Współcześnie produkowane zawiesia to połączenie bardzo wysokiej wytrzymałości stosowanych materiałów, duża elastyczność i wygoda w obsłudze oraz prostota w konserwacji i naprawach. Produkowane rozbieralne elementy wyposażenia zawiesi w klasach wytrzymałości 8, 10  i 12 ( granica wytrzymałości materiałów na rozciąganie  Rm odpowiednio  800, 1000 i 1200 MPa ) dają użytkownikowi możliwość prostego konfigurowania dowolnych układów cięgnowych zakończonych specjalistycznymi hakami lub innego rodzaju zaczepami, umożliwiających bezpieczny transport ładunków o niejednokrotnie bardzo skomplikowanych kształtach i dużych masach.