Transport bliski - charakterystyka sektora
W wiekszości procesów produkcyjnych ich przebieg związany jest z ciągłym i wielokierunkowym przemieszczaniem materiałów, surowców oraz samych produktów. Zespół czynności, które są związane z przemieszczaniem - osób czy też przedmiotów - przy użyciu odpowiednich środków nazywamy transportem.
Zanim zaczniemy transportować, czyli przemieszczać sam wyrób, musimy wykonac czynności umożliwiające ten proces, czyli czynności załadunkowo - manipulacyjne. Obejmują one załadunek, jak również wyładunek. Do wykonywania czynności związanych z transportem używa się odpowiednich środków transportu.
Ze względu na specyficzne cechy ruchu środków transportu, ich zasięg i warunki eksploatacyjne, w literaturze przedmiotu istnieje podział procesów transportowych pokazany na rys. 1, a opracowany na podstawie książki Aleksego Pietkiewicza i Romana Sobolskiego pt. „Dźwignice” .
Procesu zmian rozwojowych związanych z wprowadzeniem do produkcji nowych, udoskonalonych maszyn, urządzeń, narzędzi czy nowych technologii nie jesteśmy w stanie powstrzymać - technika wciąż prze do przodu. Schemat podziału środków transportu pokazany na rys. 1-2 należałoby dziś znacznie rozszerzyć o nowe kierunki rozwoju, m. in. o środki transportu związane z rozwojem mechatroniki (np. statki kosmiczne).
Pod względem różnic w zasięgu maszyny transportowe podzielić można na maszyny transportu bliskiego i transportu dalekiego [3].
Rys. 1. Schemat podziału środków transportu [1] Wizualizację powyższego schematu pokazano na rys. 2.
![](http://e-hak24.pl/image/data/artykuly/art2/schemat.jpg)
„Do transportu bliskiego zaliczamy przede wszystkim transport odbywający się na terenie zakładu, zwany transportem wewnątrzzakładowym. Transport materiałów może mieć charakter ciągły, kiedy środek transportu jest w ciągłym ruchu, lub przerywany,gdy dla dokonania przeładunku oraz innych czynności manipulacyjnych konieczne jest zatrzymanie środka transportu. Do zasadniczych środków transportu bliskiego o ruchu przerywanym należy zaliczyć dźwignice” [3].
Określenie i klasyfikację dźwignic zawiera podstawowa norma PN-ISO 4306-1:1999 [2]. Według niej podziału dźwignic dokonuje się w zależności od:
-
„[…] rodzaju konstrukcji,
-
typu urządzenia chwytającego,
-
sposobu przemieszczenia,
-
rodzaju napędu,
-
możliwości obrotu,
-
możliwości zainstalowania.” [2].
Dźwignice – to grupa urządzeń dźwignicowo – transportowych, które służą do przemieszczania ładunków w pionie lub poziomie na niewielkie odległości.
Główna ich rola polega za na podnoszeniu i opuszczaniu ładunków oraz ich przenoszeniu za pomocą haka lub innego urządzenia chwytającego.
Rys. 2.Wizualizacja schematu podziału środków transportu [3].
![](http://e-hak24.pl/image/data/artykuly/art2/srodkitransportu.jpg)
Ze względu na przeznaczenie dźwignice dzielimy na:
Stanowią one liczną grupę środków transportu bliskiego.
Wymienione powyżej urządzenia stanowią zasadniczy element tzw. transportu technologicznego. Już na etapie opracowywania procesu technologicznego istnieje konieczność wyboru najodpowiedniejszego rodzaju środka transportowego.
„[…] Zastosowany środek transportowy jest jedynym urządzeniem nadającym się i przystosowanym do wykonania przewidzianych w założeniach zadań. Trudność zastosowania zastępczych środków transportu decyduje o stopniu odpowiedzialności, jaki musi spełniać to ogniwo procesu technologicznego. Odpowiedzialność ta narzuca więc wymagania w zakresie projektowania, wytwarzania oraz eksploatacji środków transportu wewnętrznego.” [4].
Rys. 3. Statek kosmiczny [17].
Dobór dźwignicy zależy zatem przede wszystkim od rodzaju procesu technologicznego i warunków eksploatacyjnych.
W dźwignicach do chwytania podnoszonych ładunków stosuje się tzw. urządzenia chwytne – pośrednie pomiędzy hakiem dźwignicy a ładunkiem. Ważną kwestią jest odpowiednie dobranie urządzenia chwytnego dźwignicy do wielkości i rodzaju transportowanego ładunku. Rodzaj zastosowanego urządzenia chwytnego uzależniony jest od charakteru i własności fizycznych ładunku, jego gabarytu, masy, konsystencji.
„[…] Jednym z rodzajów urządzeń chwytających są trawersy. Trawersa jest urządzeniem pośrednim pomiędzy dźwignicą a ładunkiem, dostosowanym do kształtu i masy ładunku, przy zapewnieniu bezpieczeństwa operacji jego podnoszenia, znajduje zastosowanie w przypadku, gdy podczas transportu element transportowany wymaga kilku punktów podwieszenia o rozstawie umożliwiającym zastosowanie zawiesi” [5].
Dalsza część cyklu dotyczyć będzie doboru parametrów technicznych trawers, zapewniających bezpieczną ich eksploatację. Zapraszamy do lektury.
Bibliografia:
[1] Aleksy Pietkiewicz, Roman Sobolski: „Dźwignice”, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1969.
[2] Norma PN-ISO 4306-1:1999P „Dźwignice – Terminologia – Terminologia ogólna”.
[3] Włodzimierz Skrzymowski: „Zawiesia dźwignic. Budowa i obsługa.”, Wydawnictwo i Handel Książkami KaBe s.c. Krosno 2002.
[4] Józef Trepka: „Konserwacja suwnic”, Wydawnictwo i Handel Książkami KaBe s.c. Krosno 2005.
[5] Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, Centrum Badawczo-Rozwojowe: „Opis prac innowacyjnych (badawczych i rozwojowych) zrealizowanych przez Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o o. z siedzibą we Wrocławiu w 2012 roku, część 1”.