Zawiesie to bardzo popularny i istotny element urządzeń dźwignicowych każdej branży przemysłowej. Używa się ich przede wszystkim przy pracach wymagających podniesienie, przemieszczenie lub transport ciężkich ładunków, często o niestandardowych rozmiarach. Zawiesia są najczęściej spotykane na takich urządzeniach jak wciągniki i wciągarki, żurawie i żurawiki, suwnice lub dźwigi. Na rynku można spotkać wiele różnych typów zawiesi, są to przede wszystkim:
Zawiesia pasowe charakteryzują się stosunkowo niewielkim udźwigiem w porównaniu do zawiesi linowych i łańcuchowych. Ich zakres DOR zaczyna się od 1 tony, i obsługuje ładunki aż do 10 ton. W celu ujednolicenia i łatwiejszego identyfikowania tego rodzaju zawiesi – powstały ogólne normy, w których zawarta jest informacja odnośnie konkretnych kolorów i odpowiadającym im udźwigom (przedstawione poniżej zawiesia w różnej nomenklaturze funkcjonującej na rynku)
Zawiesia wężowe
Podobnie jak w przypadku zawiesi pasowych – są one wykorzystywane przy obsłudze ładunków o masie nieprzekraczającej 10 t (ale dostępne są również zawiesia pasowe i wężowe na specjalne zamówienie, z udźwigiem znacznie przekraczającym 10 000 kg – jednak są to wyjątkowo rzadkie przypadki). Ich budowa pozwala na bezpieczny transport różnych delikatnych ładunków bez narażenia na ich zniszczenie poprzez przetarcie lub inne uszkodzenia mechaniczne, które są możliwe przy wykorzystaniu zawiesi stalowych. Cechą różniącą je od zawiesi pasowych to konstrukcja.
Zawiesia wężowe mają obwód zamknięty, a nie jak przypadku zawiesi pasowych – zamknięte jedynie pętle na końcach. Modele zawiesi wężowych są czasem dość często literami ZWR.
Zawiesia linowe
To podstawowy osprzęt pomocniczy w różnych pracach przemysłowych tj. przy przenoszenia, podnoszenia oraz transporcie różnych ładunków. Zawiesia linowe powinny być produkowane przy zastosowaniu najnowocześniejszej technologii, przy użyciu materiałów wysokiej jakości. Odpowiedni proces produkcji gwarantuje wysoką wytrzymałość produktu oraz umożliwia pracę w skrajnie niskich lub wysokich temperatura. Na rynku dostępne jest kilka modeli, rozróżnia je ilość cięgien lub typ obwodu: zawiesia linowe 1-ciegnowe, 2-cięgnowe, 3-cięgnowe, czterocięgnowe lub
zawiesia linowe o obwodzie zamkniętym. Poza różną konstrukcją zawiesia – jest możliwość dopasowania również konkretnego zakończenia danego zawiesia, najpopularniejsze na rynku są zawiesia linowe zakończone kolejno:
-
pętlą – typ F
-
kauszą – typ FK
-
szaklą podłużną lub okrągłą (ocynkowaną lub nie, wyposażoną w blokadę trzpienia lub nie) – typ FKS,
-
hakami – typ FKSH (haki: zwykłe zapadkowe, obrotowe, bezpieczne, kontenerowe),
-
obwodem zamkniętym – ZLOZ,
-
jedno lub dwupętlowe – typ ZLOZ1F / ZLOZ2F,
-
zaciskane – typ S (mało popularne).
Zawiesia łańcuchowe
Zawiesia łańcuchowe są zdecydowanie najczęściej wybierane do ciężkich prac przeładunkowych i transportowych. Cechuje je wyjątkowo wysoka wytrzymałość i odporność na warunki atmosferyczne, chemiczne lub inne negatywne czynniki zewnętrzne. Występują w dwóch klasach – 8 i 10. Zarówno jedne jak i drugie posiadają duże DOR (Dopuszczalne Obciążenie Robocze), sięga ono w obu klasach zawiesi łańcuchowych nawet kilkadziesiąt ton! Identycznie jak w przypadku zawiesi linowych – można je wyposażyć w dowolne zakończenie takie jak np. haki,
kausze, szakle. Od zawiesi linowych odróżnia je jeszcze jedna użyteczna funkcjonalność – mianowicie na rynku dostępne są modele z hakami skracającymi, które pozwalają odpowiednio skrócić długość roboczą cięgien tak, aby idealne dopasować je do wymaganych czynności.
Jak obliczyć udźwig zawiesia?
DOR (Dopuszczalne Obciążenie Robocze) zawiesi jest zależne od materiału, z którego jest wykonane – w takim przypadku konieczne jest wzięcie pod uwagę jego wytrzymałość. Innym czynnikiem wpływającym na udźwig zawiesia to ilość cięgien (1/2/3/4). W inny sposób oblicza się DOR zawiesia 2-cięgnowego, w stosunku do wielocięgnowego, niemniej jednak zasada jest ta sama. Do obliczenia DOR zawiesi wielocięgnowych należy wziąć pod uwagę dwa kąty:
pierwszy kąt (α – alfa), który zawarty jest pomiędzy cięgnami zawiesia,
drugi kąt (β - beta), który zawarty jest pomiędzy cięgnem, a podnoszonym ładunkiem.
W celu poprawnego obliczenia DOR, należy pomnożyć maksymalny udźwig roboczy jednego cięgna przez właściwy współczynnik adekwatny do ilości cięgien oraz kąta zawartego między tymi cięgnami:
1) W przypadku gdy 0o < α < 90o oraz 0o < β < 45o, współczynnik prezentuje się następująco:
-
zawiesia 2-cięgnowe – pomnożyć przez 1,4,
-
zawiesia 3-cięgnowe i 4-cięgnowe – pomnożyć przez 2,1.
2) W przypadku gdy 90o < α < 120o oraz 45o < β <= 60o, współczynnik prezentuje się następująco:
-
zawiesia 2-cięgnowe – pomnożyć przez 1,
-
zawiesia 3-cięgnowe i 4-cięgnowe – pomnożyć przez 1,5.
Na podstawie przedstawionych zależności jasno widać, że im kąt rozwarcia między cięgnami będzie większy – tym bardziej zmniejszy się DOR zawiesia.
Przedstawione w artykule informacje pozwolą łatwo zidentyfikować lub obliczyć udźwig danego zawiesia w zależności od jego typu (zawiesia pasowe i wężowe – po kolorze, linowe i łańcuchowe – po obliczeniach). Odpowiednie przygotowanie i wiedza na temat Dopuszczalnego Obciążenia Roboczego zawiesi z pewnością ograniczy ryzyko wypadku podczas pracy, tym samym zwiększając bezpieczeństwa w trakcie użytkowania zawiesi niezależnie od masy i gabarytów obsługiwanych ładunków.
