Dźwignice są ważnymi i niezbędnymi urządzeniami w wielu dziedzinach przemysłu i budownictwa. Służą do unoszenia, przenoszenia i opuszczania ciężkich przedmiotów, a także do manipulowania nimi w różnych procesach, umożliwiając tym samym efektywną pracę w wielu sektorach gospodarki.
Zastosowanie dźwignic w przemyśle
Dźwignice mogą być wykorzystywane w przemyśle stoczniowym, budownictwie, magazynach, portach, fabrykach, górnictwie, a także w sektorze transportu i logistyki. W stoczniach dźwignice są używane do podnoszenia i przenoszenia ciężkich elementów konstrukcyjnych statków, takich jak kadłuby czy maszty. W budownictwie dźwignice umożliwiają uniesienie i precyzyjne pozycjonowanie materiałów budowlanych, takich jak belki czy prefabrykaty betonowe. W magazynach i fabrykach dźwignice są niezastąpione przy załadunku i rozładunku towarów, przemieszczaniu palet czy skrzyń. W górnictwie dźwignice pomagają w eksploatacji kopalń i podziemnych tuneli, ułatwiając transport materiałów i wydobycie surowców.
Dźwignice – rodzaje urządzeń dźwignicowych
Dźwignice projektowane oraz produkowane są w różnych formach oraz rozmiarach, za którymi idą parametry techniczne dostosowane do określonych czynności procesowych. Najprostszym podziałem dźwignic jest ten oparty na ich konstrukcji. Według terminologii przyjętej obecnie w polskich normach wyróżnia się następujące rodzaje urządzeń dźwignicowych:
-
Cięgniki - przyciągarki i wciągarki i wodzarki.
-
Suwnice – urządzenia znane jako dźwignica z wciągnikiem lub dźwignica bramowa, pracujące w ruchu przerywanym, wyposażone w mechanizm podnoszenia oraz jazdy mostu.
-
Żurawie – urządzenia wspornikowe stacjonarne, służące do transportu ładunków w ograniczonej przestrzeni.
-
Układnice – urządzenia dźwignicowe stosowane w magazynach do układania oraz przenoszenia towarów czy materiałów.
-
Dźwigniki – urządzenia dźwigowe do podnoszenia ładunków na niewielką wysokość.
-
Wyciągi towarowe – urządzenia dźwignicowe pracujące w pochyłych prowadnicach, służące do przemieszczania ładunków w procesach technologicznych.
-
Dźwignice linotorowe – urządzenia dźwigowe zbliżone budową do kolejki linowej, stosowane do transportu materiałów na placach budowy bądź w trudno dostępnym środowisku.
Dźwignice – rodzaje napędu
Urządzenia dźwignicowe można również podzielić ze względu na typ zastosowanego w nich napędu:
-
Dźwignice manualne – najprostsze i najbardziej podstawowe urządzenia, działające na zasadzie przekładni mechanicznej. Uruchamiane i obsługiwane są za pośrednictwem ręcznego uchwytu bądź korby, a stosuje się je przede wszystkim tam, gdzie prace związane z podnoszeniem wykonuje się incydentalnie, dotyczą niewielkich ciężarów bądź tam, gdzie niedostępne jest zasilanie elektryczne.
-
Dźwignice hydrauliczne – bardziej zaawansowane urządzenia, do generowania siły unoszącej ładunek wykorzystujące siłę cieczy pod ciśnieniem. Są zdecydowanie bardziej wydajne i mogą podnosić obciążenia większe niż dźwignice manualne.
-
Dźwignice elektryczne – najpowszechniejsze w zastosowaniu, wykorzystujące energię elektryczną do napędu silnika, który uruchamia mechanizm podnoszący ładunek. Są łatwe w obsłudze oraz gwarantują dużą precyzję podczas podnoszenia i opuszczania.
Zaawansowane rozwiązania dźwignicowe
W ostatnich latach nastąpił znaczny rozwój technologiczny w dziedzinie dźwignic, co prowadzi do powstania coraz bardziej zaawansowanych i inteligentnych systemów w obszarze ich konstrukcji oraz wyposażenia. Dźwignice sterowane komputerowo i wyposażone w czujniki mogą dostosowywać swoje działanie do zmiennych warunków pracy, monitorować obciążenia i reagować na ewentualne nieprawidłowości. Technologie takie jak automatyzacja, telematyka i sztuczna inteligencja codziennie znajdują zastosowanie w nowoczesnych dźwignicach, poprawiając wydajność, dokładność i bezpieczeństwo pracy.
Bezpieczeństwo dźwignic
Bezpieczeństwo jest kluczowym elementem w przypadku dźwignic – ich nieprawidłowe użycie może prowadzić do wypadków i obrażeń u ludzi oraz uszkodzeń, a nawet zniszczeń ładunków. Ważne jest więc, by dźwignice były odpowiednio konserwowane, regularnie przeglądane i utrzymane w dobrym stanie technicznym. Operatorzy dźwignic powinni być przeszkoleni w prawidłowej obsłudze i mieć świadomość procedur bezpieczeństwa. Dodatkowo, dźwignice powinny być używane w określonych granicach obciążenia i zgodnie z wytycznymi producenta.
-
W przypadku podnoszenia przedmiotów ciężkich, zawsze należy zastosować odpowiednią dźwignicę, która jest dostosowana do wagi i rozmiaru przedmiotu.
-
Przed rozpoczęciem korzystania z dźwignicy należy dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi dostarczoną przez producenta.
-
Przed rozpoczęciem podnoszenia lub przesuwania przedmiotu, należy upewnić się, że obszar wokół dźwignicy jest bezpieczny.
-
Ładunek powinien być stabilnie zamocowany na dźwignicy.
-
Podczas podnoszenia lub przesuwania przedmiotu należy zachować ostrożność i kontrolować ruchy dźwignicy, unikać nagłych zmian kierunku
-
Podczas pracy zespołowej należy skoordynować działania z innymi osobami, by uniknąć kolizji lub niebezpiecznych sytuacji.
-
Po zakończeniu pracy z dźwignicą należy się upewnić, że urządzenie zostało odpowiednio unieruchomione i zabezpieczone.
Urządzenia dźwigowe – UDT
UDT jest polską instytucją nadzorującą bezpieczeństwo techniczne i ochronę środowiska w zakresie używania i eksploatacji różnych urządzeń i instalacji przemysłowych, w tym urządzeń dźwigowych.
UDT każdorazowo przeprowadza ocenę i certyfikację urządzeń dźwignicowych w celu sprawdzenia oraz zapewnienia, że spełniają one wymagania techniczne i wymagania bezpieczeństwa, określone w polskich i europejskich przepisach dotyczących bezpieczeństwa pracy. W ramach certyfikacji UDT ocenia takie aspektyi jak konstrukcja, materiały, wytrzymałość, systemy zabezpieczeń, a także przeprowadza badania próbne i testy obciążeniowe.
Częścią działalności UDT jest również szkolenie operatorów urządzeń dźwignicowych. Operatorzy muszą przejść odpowiednie szkolenie i uzyskać odpowiednie kwalifikacje, aby móc obsługiwać urządzenia dźwignicowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa.
Ważne jest, aby korzystać z certyfikowanych urządzeń dźwignicowych i przestrzegać wszelkich przepisów i zaleceń dotyczących bezpiecznej pracy z nimi. Prawidłowe używanie tych urządzeń jest kluczowe dla uniknięcia wypadków i zapewnienia bezpieczeństwa podczas pracy.
