Suwnica to urządzenie, które można zaliczyć do absolutnej czołówki urządzeń dźwignicowych. Przoduje wśród nich nie bez powodu – swoją popularność zawdzięcza szerokiemu spektrum posiadanych funkcjonalności oraz możliwości dostosowania do potrzeb określonych procesów technologicznych czy magazynowych.
Trudno wymienić branżę przemysłu, w której nie stosuje się suwnic. Wykorzystywane do podnoszenia ładunków w pionie oraz transportowania ich w poziomie, spełniają swoje zadanie zarówno w dużych portach i magazynach, jak i na budowie czy w mniejszych zakładach produkcyjnych. Odpowiedni dobór urządzenia jest możliwy między innymi dzięki spektrum dostępnych modeli konstrukcyjnych, do których należą:
-
suwnice bramowe – mają postać bramy przemieszczającej się po torowisku ułożonym na podłożu;
-
suwnice półbramowe - rodzaj suwnic bramowych, jednostronnie opartych na torowisku naściennym;
-
suwnice pomostowe – w postaci pomostu przemieszczającego się po torowisku umieszczonym na ścianach hali bądź specjalnej konstrukcji wsporczej;
-
suwnice podwieszane – rodzaj suwnic pomostowych o konstrukcji podwieszanej;
-
suwnice wspornikowe – nazywane również żurawikowymi, przemieszczające się po torowisku umieszczonym na jednej ze ścian hali.
Kluczowe dla podnoszenia, czyli jak działa suwnica?
Działanie
suwnicy zależy od jej zastosowania, jednak ogólnie jest to urządzenie, które umożliwia podnoszenie, przemieszczanie oraz manipulowanie ciężkimi ładunkami w sposób kontrolowany przez operatora. Podstawowa konstrukcja suwnicy to połączenie pomostu, złożonego z jednego bądź dwóch dźwigarów, oraz czołownic wyposażonych w koła. Całość spełnia swoją funkcję dzięki odpowiedniej konfiguracji kluczowych mechanizmów.
Kluczowy dla suwnic jest
mechanizm podnoszący, umożliwiający pochwyt oraz podniesienie ładunków o różnych parametrach. Najczęściej ma postać
wciągnika linowego z
hakiem bądź analogicznej funkcjonalnie wciągarki, złożonej z bębna linowego oraz silnika zabudowanych na stalowej ramie. Przejazd wciągnika wzdłuż dźwigarów, a tym samym przemieszczanie podniesionego ładunku w poziomie, umożliwia
wózek jezdny bądź układ jezdny wciągarki.
Koła jezdne zamontowane na podporach suwnicy bramowej bądź czołownicach suwnicy pomostowej umożliwiają z kolei przejazd suwnicy wzdłuż torowiska oraz przemieszczanie ładunku na większe odległości. Kontrolowanie ruchu suwnicy odbywa się za pośrednictwem
układu sterowania w postaci pilota radiowego, kasety na kablu bądź konsoli, obsługiwanych przez operatora. Bezpieczną pracę z suwnicami zapewniają
układy bezpieczeństwa – ograniczniki udźwigu, czujniki ruchu, sygnalizacja świetlna oraz dźwiękowa. Zabezpieczają m.in. przed przeciążeniem urządzenia czy kolizją z innymi elementami otoczenia.
Transport na skalę przemysłową – zastosowanie suwnic
Ze względu na swoją kluczową cechę – możliwość transportowania ładunków w dużym polu pracy suwnice mają bardzo szerokie zastosowanie w różnych branżach i sektorach gospodarki. Oto kilka najważniejszych oraz mniej typowych zastosowań tych urządzeń:
-
Przemysł ciężki. Suwnice są niezbędne do manipulacji elementami odlewniczymi oraz stalowymi w hutach i stalowniach. Sprawdzają się również w transporcie złomu. W zakładach metalurgicznych obsługują piece przemysłowe i służą do przemieszczania surowców. W branży chemicznej używa się ich do obsługi dużych zbiorników czy reaktorów.
-
Magazyny i logistyka. Suwnice to podstawowe wyposażenie dużych składów, magazynów, portów i terminali przeładunkowych. Ułatwiają załadunek i przemieszczanie ciężkich palet czy kontenerów oraz ich kontrolowane składowanie. Są również wykorzystywane w zaawansowanych systemach sortowania produktów.
-
Przemysł energetyczny. Suwnice są stosowane do obsługi infrastruktury elektrowni, a w przemyśle wydobywczym – w transporcie materiałów kopalnianych i obsłudze urządzeń wydobywczych.
-
Przemysł motoryzacyjny i lotniczy. Suwnice to podstawowe urządzenia do transportowania oraz manipulowania komponentami pojazdów czy całymi pojazdami.
-
Przemysł stoczniowy. Suwnice są niezbędne w procesach budowy i naprawy statków.
-
Przemysł lekki. Produkcja żywności, tekstyliów, a nawet leków również korzysta z możliwości transportu suwnicami. Nieduże suwnice znajdują się również na wyposażeniu niewielkich warsztatów czy pracowni rzemieślniczych.
Urządzenie uniwersalne, czyli korzyści z zastosowania suwnic
Wykorzystanie suwnic przekłada się na wiele pozytywów, zarówno dla samych procesów technologicznych, jak i uczestniczących w nich ludzi.
Główną korzyścią, płynącą z zastosowania suwnic, jest zwiększenie wydajności pracy. Urządzenia te umożliwiają szybkie i efektywne przemieszczanie ciężkich ładunków, co wydatnie przyspiesza procesy logistyczne i produkcyjne. Suwnice znacznie skracają czas konieczny do transportu ładunków, co sprawdza się szczególnie w przypadku ich zautomatyzowanych wersji, działających w trybie ciągłym. Wraz z użyciem suwnic wzrasta również precyzja manipulowania ładunkami – zaawansowane sterowanie pozwala wyeliminować udział większej ilości osób oraz ich pracę ręczną. W parze z tą korzyścią idzie minimalizacja ryzyka uszkodzeń materiałów.
Nie bez znaczenia jest rosnący wraz z użyciem suwnic wskaźnik bezpieczeństwa pracowników. Profesjonalne urządzenia, wykonane zgodnie z obowiązującymi normami, pozwalają ograniczyć ryzyko wypadków podczas pracy. Przyczynia się do tego również możliwość manipulowania ciężkimi ładunkami z dużej odległości.
Wymagania i regulacje dotyczące suwnic – przepisy i normy
Zachowanie przepisów i procedur bezpieczeństwa jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka wypadków i utrzymania suwnic w dobrym stanie. Niedopełnienie tych wymagań może prowadzić do potencjalnie niebezpiecznych sytuacji i stanowić zagrożenie dla pracowników i otoczenia. Czego dotyczą wymagania związane z suwnicami oraz ich eksploatacją?
-
Bezpieczeństwo – przepisy dotyczące projektowania, konstrukcji, produkcji oraz instalacji suwnic, mające na celu wielowymiarową optymalizację urządzenia.
-
Inspekcje i przeglądy – przepisy regulujące przebieg oraz częstotliwość kontroli całych urządzeń oraz ich mechanizmów, mające na celu zapobieganie awariom i uszkodzeniom.
-
Konserwacje – przepisy regulujące konserwację urządzeń oraz jakość uprawnień posiadanych przez konserwatorów.
-
Obsługa – przepisy regulujące uprawnienia posiadane przez operatorów suwnic.
-
Resurs – normy wskazujące konieczność ustalania resursu suwnic oraz postępowania w przypadku wykorzystania resursu.
-
Dokumentacja – przepisy wskazujące rodzaj oraz jakość dokumentów powiązanych z pojedynczą suwnicą oraz historią jej eksploatacji.
Oto niektóre z najważniejszych norm i ustaw, dotyczących suwnic:
- Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, z późniejszymi zmianami);
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849), zmienione rozporządzeniem z dnia 20 lutego 2003 r. (Dz. U. Nr 50, poz. 426), wydane na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy o dozorze technicznym
- Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. 2018 poz. 2176)
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. 2012 Nr 0 poz. 1468), wydane na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dozorze technicznym
Jak wybrać odpowiednią suwnicę?
Suwnice są dostępne na rynku zarówno w wersjach standardowych przygotowanych przez producenta z myślą o uniwersalnym zastosowaniu, jak i w wersji spersonalizowanej, dostosowanej do potrzeb konkretnego procesu technologicznego. W obu przypadkach przed doborem odpowiedniego urządzenia warto dokładnie rozpatrzyć kilka aspektów:
-
maksymalny ciężar, jaki będzie podnoszony – decyduje o maksymalnym udźwigu suwnicy;
-
wysokość i prędkość podnoszenia – mają znaczenie dla doboru odpowiedniego wciągnika;
-
intensywność pracy suwnicy – decyduje o grupie natężenia pracy suwnicy, która przekłada się na jej elementy konstrukcyjne;
-
wymiary przestrzeni, które mają być objęte pracą suwnicy – decydują o rozpiętości suwnicy oraz typie jej konstrukcji i rodzaju torowiska;
-
rodzaj napędu – wpłynie na wydajność suwnicy oraz jej codzienną obsługę;
-
bezpieczeństwo pracy – zależne od zastosowanych czujników, ograniczników czy sygnalizacji;
-
obsługa – jej komfort jest uzależniony od rodzaju zastosowanego sterowania
To podstawowe czynniki, które zdecydują o wyborze odpowiedniej suwnicy, poczynając od jej ogólnej konstrukcji, poprzez wyposażenie podstawowe, a na dodatkowych mechanizmach kończąc. W przypadku nietypowych procesów transportowych warto rozważyć zamówienie suwnicy personalizowanej, ściśle przystosowanej do określonych ładunków. Taka suwnica może zamiast standardowego haka posiadać dedykowane urządzenie chwytające, które znacznie usprawni prace transportowe.
Suwnica – czy warta swojej sławy?
Bez wątpienia suwnice stanowią kluczowy element wielu sektorów gospodarki i odgrywają nieocenioną rolę w podnoszeniu i przenoszeniu ciężkich ładunków. Bez względu na branżę, w jakiej działają, pełnią funkcje, które zwiększają wydajność, poprawiają bezpieczeństwo i przyczyniają się do oszczędności czasu i pracy. Pozwalają na zwiększenie wydajności pracy, redukcję ryzyka wypadków, oszczędność czasu i pracy, precyzyjne pozycjonowanie ładunków, oraz redukcję uszkodzeń materiałów, a dodatkowo zapewniają elastyczność i dostosowanie do różnych zadań i warunków pracy.
Zachęcamy do dalszego zgłębienia tematu suwnic poprzez lekturę innych artykułów i materiałów edukacyjnych, które dostępne są w literaturze branżowej, na stronach internetowych producentów suwnic, a także w przewodnikach i publikacjach poświęconych bezpieczeństwu i technologii w przemyśle. Warto poznać szczegóły dotyczące różnych rodzajów suwnic, procedur ich konserwacji oraz przepisów i norm bezpieczeństwa obowiązujących w danej jurysdykcji – dzięki temu będziemy bardziej świadomi potencjału i możliwości, jakie oferują.
