Szakle – rodzaje i zastosowanie
Szakle to jeden z najpopularniejszych elementów uzupełniających do lin, łańcuchów i zawiesi. Oferowane w wielu typach i rozmiarach umożliwiają przeprowadzanie różnych czynności transportowych w sposób sprawny, wydajny oraz przede wszystkim – bezpieczny.
Szakle czy szekle - jaka nazwa jest poprawna?
Na rynku oraz w branży dźwignicowej oba określenia są równie popularne. Słownik Języka Polskiego oraz Wikipedia podają je jako wymiennie, uzupełniając o określenia takie jak szekiel czy szakiel bądź klamra żeglarska – każde z nich jest rozumiane oraz utożsamiane ze stalowym elementem o podobnej budowie. Nazewnictwo szakli często związane jest z profesją – inne określenia wybierane są przez pracowników branży dźwignicowej, inne – np. przez pasjonatów żeglarstwa.
Szakle - ogólna charakterystyka
Co to jest szakla? Szakla to prosty, metalowy element w kształcie litery „U” lub „Ώ”, którego obwód zamknięty jest ruchomym stalowym elementem w postaci śruby sprężynowej bądź zapadki. Element zamykający mocowany jest w otworach znajdujących się na obu zakończeniach korpusu szakli. Szakle produkowane są ze stali wysokiej jakości, ocynkowanej bądź ze stali nierdzewnej. Ze względu na swoją dużą wytrzymałość, konstrukcję oraz łatwy montaż czy demontaż wykorzystywane są przy tworzeniu połączeń linowych bądź łańcuchowych w wielu różnych branżach czy sytuacjach transportowych. W branży dźwignicowej stanowią standardowy element wykorzystywany do budowy zawiesi, często do łączenia lin z hakami bądź innymi elementami zaczepowymi cięgien.
Do czego służą szekle?
Szakle wszystkich typów stosowane są do tworzenia połączeń pomiędzy odcinkami lin, łańcuchów bądź do łączenia
lin i
łańcuchów z innymi elementami, takimi jak haki czy ogniwa.
Ze względu na swoją prostą budowę oraz wysoka wytrzymałość doskonale nadają się do tworzenia zawiesi jednocięgnowych oraz wielocięgnowych, zarówno linowych, jak i łańcuchowych, z różnymi rodzajami zakończeń cięgien. Same szakle również mogą stanowić zakończenia cięgien, umożliwiając mocowanie zawiesi do punktów zaczepienia ładunku w różnych sytuacjach transportowych. Szakle mogą być stosowane również wraz z cięgnami zawiesi pasowych
Szakle są również powszechnie stosowane w żeglarstwie, jako jedna z podstawowych części takielunku – z jej pomocą mocuje się liny podtrzymujące żagle oraz inne części otaklowania.
Szakle bardzo dobrze sprawdzają się również w samochodowych warsztatach, w rolnictwie, a także w różnych nieprzemysłowych zastosowaniach, gdzie pojawia się potrzeba połączenia lin, sznurów oraz pasów z innymi elementami.
Rodzaje szakli dostępnych na rynku
W ofertach producentów i dostawców dostępne są różne rodzaje szakli. Dobieramy je zależnie od docelowych zastosowań. Podstawowym parametrem, na jaki należy zwrócić uwagę przy zakupie szekli jest ich DOR – dopuszczalne obciążenie robocze, czyli ciężar, jaki może utrzymać dany element.
Podstawowy podział szakli uwzględnia ich kształt – tu wyróżniamy
szakle podłużne i
szakle okrągłe. Szakle proste, uformowane w kształcie litery „U”, nazywane są również szaklami łańcuchowymi – ze względu na mniejszą „pojemność” stosowane są najczęściej do systemów jednocięgnowych bądź jednoelementowych. Szakle okrągłe znane są również pod nazwą szakli kotwicznych, a ze względu na podobieństwo do greckiej litery „Ώ” nazywane są również szaklami omega. Wygięta forma oczka takiej szakli sprawia, że po pierwsze
mieści więcej ogniw, po drugie –
pozwala im na swobodniejszą ruchomość. To powód, dla którego szakle omega są szczególnie predysponowane do zastosowań w łączeniach wielocięgnowych.
Typy szakli rozróżniamy również pod względem ich zamknięcia – podstawowe rodzaje to szakle ze sworzniem oczkowym (szakle typu A) oraz szakle z nakrętką i zawleczką (szakle typu B). Szakle ze sworzniem oczkowym, zarówno podłużne, jak i okrągłe, są zazwyczaj stosowane do połączeń tymczasowych, natomiast szakle z nakrętką i zawleczką zabezpieczającą stosowane są przede wszystkim do trwale używanych połączeń. Zaletą szakli z nakrętką i zawleczką jest możliwość „pracowania” sworznia, czyli jego obrót pod obciążeniem.
Dla szczególnych zastosowań używa się również szakle ze stali nierdzewnej, stosowane w warunkach wymagających szczególnego zabezpieczenia.
Jakie szakle wybrać, podłużne czy omega?
Szakle podłużne, nazywane również prostymi oraz szakle omega, nazywane również okrągłymi, to dwa najpopularniejsze typy szakli, dostępne w ofertach większości producentów czy dystrybutorów. Różnią się kształtem oraz wielkością oka szakli, co znacząco wpływa na obszar ich zastosowań.
Szakle podłużne stosowane są najczęściej do połączeń jednoelementowych, np. w zawiesiach jednocięgnowych. lub w pojedynczych łączeniach liny.
Szakle okrągłe stosuje się w połączeniach wieloelementowych, np. w
zawiesiach wielocięgnowych. Powiększone oko szakli okrągłej umożliwia swobodniejszy ruch zawiesi oraz ich łatwiejszą regulację.
Wśród szakli podłużnych i okrągłych warto zwrócić uwagę na element zamykający szaklę – sworzeń oczkowy lub nakrętkę z zawleczką. Zarówno szakle podłużne, jak i szakle okrągłe dostępne są w obu wersjach zamknięcia. Szakle ze sworzniem oczkowym stosuje się najczęściej do połączeń tymczasowych, natomiast szakle z nakrętką i zawleczką sprawdzą się w połączeniach trwałych, np. w zawiesiach cięgnowych wielokrotnego użytku.
Jak poprawnie montować szakle?
Użytkowanie szakli, podobnie jak każdego innego osprzętu dźwignicowego, wymaga znajomości zasad ich funkcjonowania oraz obostrzeń związanych z bezpieczeństwem. Użytkownik szakli powinien zostać wcześniej zapoznany zarówno z instrukcją obsługi szakli, jak i zasadami związanymi z jej montażem.
Przy obciążaniu szakli ładunkiem ważne jest odpowiednie odwrócenie szakli (zamknięciem do góry) oraz stabilne wypozycjonowanie ładunku. Przy podnoszeniu ładunku z zastosowaniem 2 zawiesi zamontowanych na szakli, kąt rozwarcia pomiędzy nimi nie może przekraczać 90º. Z kolei szakle, które są przykręcane do elementu podnoszonego, muszą być montowane w taki sposób, aby mogły się samoczynnie obracać i pozycjonować zgodnie z kątem nachylenia samego cięgna. Jeśli szakle używane są do konfiguracji pętli linowych, wówczas przesuwna część liny powinna być zaczepiona za kabłąk szakli. W przypadku takiego zastosowania DOR szakli należy zredukować do 80% jego wartości.
W przypadku zastosowania szakli obowiązują również wszystkie zasady ważne w sytuacjach podnoszenia ładunków oraz ich transportu, takie jak np. zakaz przechodzenia pod zawieszonym ładunkiem czy przebywania w pobliżu podwieszonego ładunku. Poza tym obowiązują wszystkie zasady związane z użytkowaniem urządzeń dźwignicowych.
Prawidłowy sposób montażu szakli
Prawidłowe umiejscowienie haka i szakli podczas podczepienia ładunku
Przy podnoszeniu dwoma zawiesiami zamontowanymi na szakli, kąt rozwarcia między nimi nie powinien przekraczać 90o. Udźwig szakli w tym przypadku zostaje zredukowany do 70% wartości DOR.
Szakle przykręcane do elementu podnoszonego muszą być montowane w taki sposób, aby mogły samodzielnie obracać i pozycjonować się zgodnie z kątem nachylenia cięgna.
Jeżeli szakle używane są do konfiguracji pętli linowych wówczas przesuwna część liny powinna być zaczepiona o kabłąk szakli. W tym przypadku udźwig szaklizostaje zredukowany do 80% wartości DOR.
