Ropoczynając cykl artykułów dotyczących systemów sterowania maszyn, zdefiniujemy przede wszystkim pojęcie maszyny. W ujęciu technicznym maszyna to urządzenie, najczęściej złożone z wielu różnych mniejszych mechanizmów, służące do przekształcenia energii lub przez ruch swoich części wykonujące najczęściej mechaniczną pracę.
Dobór odpowiedniego systemu sterowania jest jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na funkcjonalność maszyny. W zależności od aplikacji do jakiej przewidziano daną maszynę, w praktyce, możemy spotkać całą gamę systemów sterowania – od najprostszych, pojedynczych funkcji (np. prosty układ start/stop), poprzez bardziej złożone funkcje (np. wybór kierunków i ruchów wciągnika z ruchami Góra/Dół i mechanizmem jazdy Lewo/Prawo) (rys. 1), aż do w pełni zautomatyzowanych systemów pracujących, praktycznie bez udziału operatora – linie przeładunkowe lub inne maszyny do obsługi procesów technologicznych (rys. 2).
Na rysunku po prawej przedstawiono rzeczywisty widok złozonych systemów sterowania - wybór kilku kierunków ruchu bądź kilku funkcji.
Innym aspektem branym pod uwagę przy doborze systemów sterowania maszynami, jest kwestia rodzaju napędu maszyny. Napęd jest tą jej częścią, którą steruje się w taki sposób, by maszyna „ożyła”. Najprostsze są rozwiązania najstarsze, w których siłą napędową są ludzkie mięśnie, począwszy od prostego młotka, po dźwignie, cięgna, kołowroty oraz rozwiązania nowocześniejsze, aktualnie stosowane np. w uchwytach, wciągnikach ręcznych itp.)
W tym przypadku, systemem sterowania jest sam człowiek – „najdoskonalsza na świecie maszyna”.
Innymi mediami w napędach maszyn są elementy mechaniczne (np. sprężyny), olej lub woda (układy hydrauliczne), powietrze (układy pneumatyczne) oraz prąd elektryczny (napędy elektryczne). W praktyce przemysłowej, coraz częściej, spotyka się tzw. układy mieszane, np. połączenie układu hydraulicznego z elektrycznym.
Na poniższych zaprezentowaliśmy widok rzeczywisty w pełni zautomatyzowanych systemów sterowania - linii przeładunkowych oraz innych maszyn służących do obsługi procesów technologicznych. Każde z tych mediów posiada określone własności i wymagania odnośnie sterowania, co stanowić będzie temat kolejnych części naszego cyklu.
Innowacyjny sposób transportu surowca (odpadów) z zastosowaniem suwnic czerpakowych
Koncepcja zespołu suwnicy z trawersą wyposażoną w elektromagnesy do transportu grodzic
Suwnica z teleskopowym mechanizmem podnoszenia
Urządzenie transportowe wraz z magazynem form wielkogabarytowych
Stanowisko sterownicze manipulatora spawalniczego
